هوش مصنوعی به عنوان انقلاب صنعتی چهارم تغییردهنده قواعد از پیش تعیین شده سیاسی_تجاری کشورهای مختلف دنیا و به‌ویژه منطقه غرب آسیا شده است. در حال حاضر کشورها با تهدیدات متفاوت و نوینی که تعداد آنها زیاد هم هست مواجه می‌‎باشند. لازمه مقابله و دفع این تهدیدات شناخت ابعاد گوناگون آنها است؛ چرا که اثرگذاری برخی از علوم و فناوری‌های جدید بر تمامی جوانب حوزه‌های مختلف از جمله سیاست، اقتصاد و ... در حال افزایش می‎باشد و این درحالی است که فناوری هوش مصنوعی همزمان پیشرفت‎‌های سریعی را طی می‌کند.

توازن قوا در نظام بین الملل با کمک هوش مصنوعی

یکی از حوزه‌های جدید علمی-راهبردی جهانی صنعت دیجیتالی هوش مصنوعی می‎باشد. هوش مصنوعی با کسب دانش بدون نیاز به کمک و دخالت انسان‌ها، قادر به پاسخگویی و یادگیری شرایط پیچیده تفکر و استدلال منطقی می‎باشد، ولی از ادراک احساسات و عواطف جانبی آن عاجز است.

بدیهی است کشورهایی که پیگیر داشتن سخت افزار و نرم افزار چنین فناوری هستند، توانایی توازن قوا در نظام بین الملل را به سود خود دارند؛ ضمن اینکه می‌توانند آنجایی که منافعشان ایجاب می‌کند به نفع خودشان شرایط موجود را با کمک فناوری های هوش مصنوعی تغییر دهند. یکی از راه‎ هایی که کشورهای مختلف برای رسیدن به این منظور استفاده می ‎کنند ایجاد اتحادهایی برای امنیت در موضوع فناوری هوش مصنوعی می‎باشد، که کشورهای غرب آسیا نیز از این قاعده مستثناء نیستند. تشریح فعالیت های کشورهای مختلف غرب آسیا برای درک بهتر این موضوع کمک زیادی می کند.

عربستان و تلاش برای اقتصاد دیجیتال

در حال حاضر کشور عربستان سعودی قصد دارد فناوری رباتیک و هوش مصنوعی به طور یکپارچه در تمام ابعاد زندگی اجتماعی شهروندانش ادغام کند؛ هدف مقامات سعودی از این کار، افزایش درآمدزایی در بخش های کلیدی اقتصاد کشور است. این موضوع نشان از گذر یک اقتصاد حکومتی ملی مبتنی نفت و گاز به فناوری هوش مصنوعی می‎‌باشد. به نوعی می‌توان این تلاش ‎ها را برای مقابله با چالش‌های فزاینده پیش روی عربستان، در موقعیت تجاری حول محور صنعت نفت تعبیر کرد؛ چرا که حکومت عربستان برای بقای خودش محتاج استفاده از این فناوری می‎باشد.

این کشور راهبرد تدوین شده هوش مصنوعی ملی ندارد، ولی به عنوان اولین کشوری است که به یک ربات با داشتن فناوری هوش مصنوعی، عنوان شهروندی رسمی داد. حکومت عربستان سعودی در تلاش است تا به یک رهبر منطقه ‎ای و جهانی در فناوری های دیجیتال تبدیل شود و عملا به یک قطبی در غرب آسیا برای شبکه‌های تخصصی هوش مصنوعی جهانی باشد و همچنین هویت جدیدی از خودش به عنوان یک کشور صنعتی ( خاورمیانه ) بسازد.

قطر ؛ نیازمند به فناوری هوش مصنوعی

کشور قطر به دلیل اقتصاد گردشگر محور و جمعیت و جغرافیای محدود به ناچار به تجاری سازی این فناوری در بخش‌های کشورش روی آورده است؛ چرا که سعی دارد یک جامعه دانش محور را مبتنی بر فناوری‎های دیجیتال ایجاد کند. از جمله اهداف مقامات قطری، رقابت با کشور امارات متحده عربی و عربستان سعودی و همچنین ایجاد یک مرکز امنیتی با کمک سایر کشورهای فرامنطقه ‎ای در رقابت با همسایگان ثروتمندش است.

امارات متحده عربی و شهر هوشمند دبی

کشور امارات متحده عربی با تکیه بر درآمدهای بسیار زیاد حاصل از فروش نفت و گاز تلاش می‌کند به رویای خود برای تبدیل شدن به "بهترین کشور دنیا در صنعت هوش مصنوعی" برسد. بدیهی است که حکمرانان این کشور می‌دانند که بدون بهره‌ مندی از علوم پیشرفته و فناوری‌های روز جهانی، جذب دانشمندان و پژوهشگران برجسته و سرمایه‌گذاری بر روی نوآوری‌های نوین صنعتی، به طور ویژه فناوری هوش مصنوعی تحقق این رویا امکان پذیر نمی‌باشد. اماراتی ها در زمینه صنعت هوش مصنوعی راهبردهایی مانند راهبرد شهر هوشمند دبی، راهبرد حمل و نقل خودکار شهر دبی و همچنین راهبرد به کارگیری فناوری چاپ سه بعدی را در حوزه کارکردهای تجارت صنعت هوش مصنوعی پیگیری می‎کنند.

ترکیه و راهبردهای تدوین شده

این کشور در برنامه های بلند مدت خود قصد دارد تا سال ۲۰۳۰ چیزی حدود ۱۰ درصد از تولید ناخالص داخلی خود را به فناوری هوش مصنوعی افزایش دهد. ترکیه اولین اقدام خود قصد استخدام ۵۰۰۰ هزار نفر را در دستور کار این بخش قرار داده تا بتواند با نیروی انسانی زیاد برای پیشبرد اهدافش سریعتر حرکت کند. ضمن اینکه حکومت ترکیه برای برنامه بلند مدت خود اولویت هایی را تعریف کرده است تا بتواند به اهداف مدنظرش برسد. واژه های "ترکیه دیجیتال" و "حرکت فناوری ملی" دو راهبرد تدوین شده این کشور در صنعت هوش مصنوعی می‎باشد.

رژیم اشغالگر اسرائیل و اهداف نظامی

 رژیم صهیونیستی برای رسیدن به اهداف خود به طور گسترده از فناوری های ارتباطی و اطلاعاتی مثل هوش مصنوعی و یا سایر ابزارهای دیجیتالی استفاده می‎کند؛ چرا که این رژیم با ایجاد زیرساخت‎های ارتباطی_دیجیتالی سعی در تغییر شکل امور نظامی و اقتصاد منطقه غرب آسیا را دارد، به همین دلیل راهبردهایی را برای افزایش قدرت در فناوری‎های هوش مصنوعی پیگیری می‌کند.

لازم به ذکر است، نتایج بررسی‌های مختلف در کشورهای پیشرو صنعت دیجیتالی هوش مصنوعی، این موضوع که تغییرات قدرت نرم بین الملل اثرگذار بر تحولات منطقه ‎ای و جهانی است را به خوبی نشان می‎دهد. تغییراتی که محوریت آن وجود تعامل دیپلماسی تجاری و ایجاد امنیت اجتماعی، با کمک هوش مصنوعی میباشد و مولفه های هدفمند همچون پیشرفت های فناورانه دیجیتال، اتحاد با قدرت‎های فرا منطقه ای و تبادل اطلاعات علمی در چهارچوب قراردادهای بین کشورها نشان از درک تغییرات جدید جهانی دارد. این موضوع از این جهت اهمیت دارد که اطلاعات نظامی به تنهایی در راستای افزایش قدرت کافی نیست و برای کارکرد بهتر، سریعتر و دقیق‌تر در حوزه های مختلف اقتصادی، امنیتی و سیاسی کشور باید هوش مصنوعی را به کارگیری کرد.

حمید اسدی – خبرنگار تحریریه جوان قدس